Het Joods Museum van België presenteert een nieuwe tentoonstelling gewijd aan de Amerikaanse conceptuele kunstenaar Sol LeWitt (1928-2007). De tentoonstelling wordt georganiseerd door Barbara Cuglietta en Stephanie Manasseh in samenwerking met de nalatenschap van de kunstenaar. 

Aan de hand van een unieke selectie van Wall Drawings (muurtekeningen), werken op papier, gouaches, structuren en archiefmateriaal uit de jaren 1960 tot 2000, belicht deze tentoonstelling de diversiteit en eenheid in Sol LeWitts productieve oeuvre. Het wordt een dubbele première: een verkenning van zijn Joodse roots en een onderzoek naar zijn banden met België. De tentoonstelling gaat ook gepaard met de lancering van de nieuwe Sol LeWitt-applicatie, ontwikkeld door Microsoft.

De tentoonstelling

Solomon (Sol) LeWitt, geboren in Hartford, Connecticut, in een familie van Joodse immigranten uit Rusland, was een pionier op het gebied van conceptuele en minimalistische kunst, en staat vooral bekend om zijn Wall Drawings. Hoewel hij niet religieus was en een seculier leven leidde, onderhield Sol LeWitt gedurende zijn hele leven een discrete maar hardnekkige band met zijn Joodse achtergrond. In de jaren negentig raakte hij actiever betrokken bij zijn gemeenschap in Chester, Connecticut, en ontwierp hij de nieuwe synagoge van de gereformeerde Congregatie Beth Shalom Rodfe Zedek, die in 2001 werd geopend. Voor Sol LeWitt was het ontwerp van een synagoge “een probleem van geometrische vormen in een ruimte die aangepast is aan ritueel gebruik”. Aan de hand van archieven, tekeningen, foto’s en getuigenissen verkent de tentoonstelling in het Joods Museum van België de ontstaansgeschiedenis van dit belangrijke project, dat tot nu toe weinig bekend is bij het grote publiek.

De tentoonstelling gaat ook in op een ander vergeten aspect van Sol LeWitts carrière: de nauwe relaties die de kunstenaar doorheen zijn carrière ontwikkelde met Belgische verzamelaars, galeriehouders en in België gevestigde kunstenaars. Zo zal onder meer Wall Drawing #138, voor het eerst gemaakt in Brussel in de galerie MTL – die een pioniersrol speelde bij de introductie van conceptuele kunst in België – worden getoond, evenals Sol LeWitts samenwerking met de architect Charles Vandenhove bij het ontwerp van het Universitair Ziekenhuis in Luik.

Alle werken in de tentoonstelling zijn afkomstig uit Belgische openbare en privé-collecties, alsook uit de LeWitt Collection. De Wall Drawings, die rechtstreeks op de muren van het Joods Museum van België worden aangebracht, vormen een uitzonderlijke participatieve ervaring, waarbij in Brussel gevestigde jonge kunstenaars en studenten aan kunstscholen worden samengebracht met professionele kunstenaars uit de studio van LeWitt. Voor elke muurtekening worden teams gevormd rond een professionele assistent die met de lokale studenten werkt en hen begeleidt. Dit educatieve initiatief is voor hen een unieke kans om betrokken te worden bij het creatieve proces van een van de grootste Amerikaanse kunstenaars.

Ten slotte is de tentoonstelling in het Joods Museum van België de gelegenheid om in Europa een applicatie voor smartphones te lanceren, gewijd aan de kunstenaar en zijn werk en ontwikkeld door Microsoft in samenwerking met de LeWitt Collection. In overeenstemming met de wens van Sol LeWitt om kunst voor iedereen toegankelijk te maken, zal deze applicatie de bezoekers een unieke meeslepende en educatieve ervaring bieden.

(Omslagfoto: Sol LeWitt, Wall Drawing #528G, 1987. Exhibition view at Galleria Massimo Minini, Italy, 2013. Photo Courtesy Galleria Massimo Minini © Estate of Sol LeWitt, 2021)

“Een collectie is een gemoedstoestand.” – Galila Barzilai Hollander

« Works on Paper » geeft u een inkijk in het overvloedige universum van Galila Barzilai Hollander. Deze Belgische verzamelaarster uit Tel Aviv verzamelt al vijftien jaar lang hedendaagse kunst. De collectie vertelt het verhaal van deze buitengewone persoonlijkheid: achter de samengebrachte werken schuilt een onweerstaanbaar verlangen om zichzelf opnieuw uit te vinden.

Uit dit overvolle universum presenteert deze tentoonstelling een welomschreven selectie: werken op papier. De bezoeker ontdekt hoe internationale kunstenaars, zoals Jonathan Callan, Jae Ko, Anish Kapoor, William Klein, Angela Glajcar, Andrea Wolfensberger,  Brian Dettmer, Haegue Yang en anderen, dit alledaagse materiaal heruitvinden om er onverwacht krachtige objecten van te maken. Collages, sculpturen, inscripties, installaties en juwelen staan hier naast elkaar en verwijzen naar de excentrieke persoonlijkheid van de verzamelaarster. Maar de werken bieden ook een reflectie over hoe kunst onze waarneming kan afleiden. Verdraaien is troef in dit rijk, waar elk werk evenveel spot met onze waarneming als met ons oordeel.  

© Jonathan Callan, Art around Mythology around Global Strategy, 2014

Van 15 oktober 2021 tot 31 maart 2022 presenteert het Joods Museum van België een nieuw educatief project met als titel “Karikaturen over Joden: een lange geschiedenis. Selecties uit een buitenissige collectie”.

Deze buitengewone collectie werd verzameld door Arthur Langerman, een Belg van Antwerpse afkomst geboren in het midden van de oorlog. Met deze educatieve tentoonstelling geven we een idee van de collectieve waanzin die dit uitgebeelde antisemitisme is en we volgen het fenomeen op verschillende continenten en gedurende enkele eeuwen. Dit project confronteert de toeschouwer met de representatie van Joden en de stereotypen die ermee gepaard gaan vanaf het heidens en religieus anti-judaïsme tot het sociaal en politiek antisemitisme.

Via facsimile’s geprint op multiplex ziet men schilderijen, gravures, houten beeldjes, foto’s, archieven, affiches, postkaartjes, maar ook ongewone objecten zoals bierpullen, geldpotten, geëmailleerde plaquettes, asbakken en luciferdoosjes. De afbeeldingen zijn verschillend van oorsprong, maar de ontwerpers besteden toch een bijzondere aandacht aan ‘Belgische’ illustraties: met de zogezegde ontheiliging van de hosties van Brussel (1370) tot de vignetten van textiel tijdens Aalsts Aalst, doet België niet onder.

Naast deze panelen met facsimile’s zijn er ook echte objecten en archiefstukken uit de collecties van het Joods Museum van België te zien. Tot slot kan de bezoeker via een videofilm over de verzamelaar Arthur Langerman diens persoonlijke verhaal ontdekken, met zijn atypisch parcours en zijn gedrevenheid om de herinnering in stand te houden.

Het Joods Museum van België stelt dit project voor via zijn educatieve dienst die erkend werd als centre labellisé door Démocratie ou barbarie  van de Fédération Wallonie-Bruxelles. De educatieve dienst organiseert rondleidingen om het gebruik van stereotypen, zowel in het verleden als vandaag, te analyseren. Groepen kunnen bovendien een workshop Mythen en  Stereotypen reserveren of een ​​ontmoeting met een getuige van de Holocaust.