Auteur: Olivier Hottois

Op donderdag 3 juni van 17 tot 22 uur zullen de Nocturnes in het Joods Museum van België je ogen doen fonkelen!

Onze standing guides scherpen je blik aan en beantwoorden al je vragen in onze twee nieuwe tijdelijke tentoonstellingen.

  • Mathieu Pernot. Something is happening. Aan de hand van foto’s, video’s en handgeschreven materiaal schetst deze tentoonstelling het lot van de vluchtelingen die in het jaar 2020 op het eiland Lesbos zijn gestrand. Naast dit werk zie je vroegere series van de Franse fotograaf Mathieu Pernot en kan je zijn evolutie volgen in de benadering van hen die uitgesloten en onzichtbaar zijn.
  • Ellis Island. Uitgaande van het gelijknamige boek van Georges Perec over ballingschap, presenteert deze tentoonstelling in de Project Space van het museum een twaalftal internationaal gerenommeerde hedendaagse kunstenaars, waaronder Miriam Cahn, Latifa Echakhch, Sigalit Landau en Alina Szapocznikow.

Toespraak van de heer Philippe Blondin, voorzitter van het Joods Museum van België

Voor het zevende jaar op rij herdenken wij de aanslag van 24 mei 2014 op het Joods Museum van België.

Op die dag, om 15.38 uur, stonden Emmanuel en Myriam Riva, Israëlische toeristen die naar België waren gekomen om hun 25-jarig huwelijksfeest te vieren, bij de ingang van het museum. Een lid van de Islamitische Staat schoot hen van dichtbij met zijn revolver in het hoofd. Vervolgens nam de moordenaar een Kalasjnikov uit zijn tas, die hij op de grond had gezet voor de deur naar het onthaal, en schoot onze jonge, vriendelijke en warme collega Alexandre Strens neer, die onze vrijwilligster Dominique Sabrier probeerde te beschermen. Dominique Sabrier, die dekking zocht achter haar bureau, werd op haar beurt neergeschoten. Na deze actie keerde de moordenaar rustig terug naar Molenbeek om een week uit te rusten en daar legde hij zijn wapenfeit vast door onder meer de volgende woorden uit te spreken: “Wij zullen Brussel met vuur en zwaard vernietigen”. Deze woorden zijn zeer betekenisvol en een voorbode van wat nog ging komen.

Wij waren allemaal in shock door deze aardverschuiving die een Joods museum trof, een plaats van cultuur, intelligentie en uitwisseling. De Islamitische Staat, via haar geprogrammeerde moordenaar, bevredigde al haar haatgevoelens:
Jodenhaat, een lange traditie van judeofobie en judeocide
De verafschuwing van intelligentie en cultuur in het algemeen
De uitroeiing van onze geschiedenis, onze beschaving en de afbraak van onze democratische waarden
De vernietiging van ons samenleven in respect voor de Andere

Destijds begrepen onze autoriteiten de volledige draagwijdte van deze daad niet of wilden zij die niet begrijpen. Deze eerste schok die een Joods museum trof, hield een veel grotere dreiging in. Meer geweld, nog verwoestender, zou volgen. Het jaar 2015, een annus horribilis!
De gruwelen van de Islamitische Staat alleen al op het vlak van cultuur zijn een ware genocide:
Vernietiging van Palmyra, Nineveh, Raqqa, Mosul
De aanval op het Bardo Museum in Tunis
Charlie-Hebdo, de Bataclan
Vernietiging van de bibliotheken en oude manuscripten van Timboektoe.
En dan, om een ander doel te bereiken dat gericht is tegen onze manier van leven en onze open samenleving, volgen de aanvallen op Maalbeek en Zaventem om burgers van alle gezindheden te doden die elk op zich een rijkdom aan geschiedenis en verleden in zich dragen.

Hoeveel families zijn in rouw, hoeveel families zijn voor altijd getekend door een onbeschrijfelijke pijn, hoeveel mensen zijn gewond in hun vlees en in hun hart?
Ik denk aan Alexandres moeder, aan Alexia en haar broers.
Ik denk aan de dochters van het echtpaar Riva, Shira en Ayelet, die al te vroeg wees zijn geworden.
En aan Oriana, Dominique’s dochter en haar broer, Bernard.

Dus, dames en heren, ik vraag u heel indringend: vergeet niet dat de aanslag op het Joods Museum van België in 2014, ook een voorbode was!

Superhelden hebben kinderen en volwassenen altijd al gefascineerd. Hun wereld is een afspiegeling van onze maatschappij, een soort vergrootspiegel van de mensheid, waarvan zij een uitvergrote versie zijn. Hun avonturen, hoewel fictief, waarschuwen ons voor onze eigen tekortkomingen en allerlei kwaad.

Deze “oversized” helden wekten de belangstelling van het Lycée Guy Cudell, een school voor algemeen, technisch en beroepsonderwijs in Sint-Joost-ten-Node, waar leerlingen van meer dan 45 verschillende nationaliteiten onderwijs volgen. Gedurende verschillende maanden verkenden de leerlingen en hun leerkrachten de wereld van het stripverhaal via het project “You can’t build the world alone”, gebaseerd op de tentoonstelling “Superheroes never die” van het Joods Museum van België, met de steun van het FWB “Décret Culture Ecole” en Equal Brussels – Brussels Hoofdstedelijk Gewest.

De eindproductie van dit project wordt gepresenteerd in de vorm van een nieuwe tentoonstelling met een twaalftal kunstwerken die door de studenten zijn gemaakt onder leiding van Samuel Idmtal, een specialist op het gebied van straatkunst. Aan de hand van een twaalftal portretten en aangrijpende getuigenissen geven de jonge ontwerpers ons hun visie op de superheld.

Aan dit prachtige onderwijsinitiatief namen verschillende vakken deel (Frans, geschiedenis, wetenschappen, Engels, kunstonderwijs, filosofie) en werkten verschillende klassen samen, van 1C tot 7PM.

Zonder de enorme inzet van Sabiha El Youssfi en de educatieve dienst van het museum zou deze tentoonstelling beland zijn bij de collaterale schade van de pandemie. Wij zijn er trots op ze een jaar later te kunnen tonen en zo het werk van alle deelnemende studenten te eren.

Een kijk op de tentoonstelling Home , met rabbijn Delphine Horvilleur en kunstenaar Assaf Shoshan

Op 20.04.21 om 19.30 uur Zoom

Op 4 november 1995 werd Yitzhak Rabin vermoord door een jongeman die gekant was tegen het Israëlisch-Palestijnse vredesproces. Twee vrienden, nog jonge studenten, zijn getuige van deze aanslag en diep in hun hart gekwetst. Voor Rabbijn Delphine Horvilleur en Assaf Shoshan zal deze gebeurtenis hun relatie met Israël veranderen. Hun naïef ideaal van een pacifistisch links wordt brutaal verbrijzeld en ze blijven beiden  verweesd achter in een land dat zij niet meer herkennen. Zij besluiten elk hun weg elders verder te zetten, op zoek naar een bestemming waar zij kunnen aarden en hun identiteit en hun thuis opbouwen. Aan de hand van de werken in de tentoonstelling Home vertellen zij ons hun verhaal van verlatenheid en aanvaarding, gehechtheid en ballingschap, ontworteling en wederopbouw.

Delphine Horvilleur is rabbijn en schrijfster. In 2008 werd ze tot rabbijn gewijd aan het Hebrew Union College in New York en sindsdien is ze rabbijn van de JEM-gemeenschap in Parijs. Zij is ook redactrice van het tijdschrift Tenou’a en is gastvrouw van de Tenou’a Workshops, momenten van studie en dialoog die elke maand honderden mensen samenbrengen. Ze is auteur van Vivre avec nos morts (Grasset, 2021), Réflexion sur la question antisémite (Grasset, 2019), Comment les rabbins font des enfants en Sexe, transmission, identité dans le judaïsme (Grasset, 2015).

Assaf Shoshan (geboren in 1973 in Jeruzalem, woont en werkt tussen Parijs en Tel Aviv). Fotograaf en videokunstenaar Assaf Shoshan bevraagt een wereld waarin grenzen eindeloos verschijnen en verdwijnen, een wereld waarin tijd anders wordt ervaren. Tussen werkelijkheid en fictie is het werk van Assaf Shoshan doordrongen van een poëtische, contemplatieve maar ook sterk politieke strekking. Het opent de deur naar een fundamentele menselijke dimensie: de zoektocht naar identiteit, het gevoel van ballingschap en ergens bijhoren. Hij is genomineerd voor de Elysée-prijs 2020-2022 voor zijn werk Ten Years of Solitude (2019).

De discussie zal worden gemodereerd door Bruno Benvindo, curator van de tentoonstelling Home.

Delphine Horvilleur © Patrice Normand

Op initiatief van de Stad Brussel en Delphine Houba, Schepen van Cultuur, Toerisme en Grote Evenementen, zal het Joods Museum van België samen met 21 andere musea tijdens de paasvakantie gratis toegankelijk zijn voor studenten. Als antwoord op het isolement waarmee jongeren vandaag geconfronteerd worden, geven we hen mee de mogelijkheid om te genieten van de rijke collecties en tentoonstellingen in de musea van de Stad en dit zonder ook maar één euro te moeten uitgeven.

Om je bezoek te plannen, boek een 0€ ticket op onze online ticketing (en vergeet je studentenkaart niet)

Ontdek het volledige programma

Net zoals voor familie Golem,  hebben we voor u een extraatje tijdens de paasvakantie. Elke familie met haar sociale bubbel heeft recht op een privé introductie van 30 minuten, apart, veilig en met veel interactie, door één van onze gidsen. Een unieke manier om kennis te maken met het jodendom in al zijn aspecten. Vragen staat vrij! Van dinsdag tot zondag van 13.00 uur tot 17.00 uur.  

Reserveren verplicht via frievancamp@mjb-jmb.org

[YouTube Live] Slotconcert van Joëlle Strauss op 28 februari om 18.00u

Vrij geïnspireerd op de traditionele “Limmud”, is How Do You Jew een forum over het Joodse leven in al zijn dimensies, dat dit jaar gedurende de hele maand februari virtueel zal plaatsvinden in het Joods Museum van België. Deze editie eert de vrouwen met de keuze van een geëngageerd (maar niet exclusief) thema: in het teken van de slogan ” Geen Vrouwen Geen Cultuur “, zeker feministisch, nodigt How Do You Jew dit jaar uit om meer in het bijzonder na te denken over het belang van de vrouw binnen het Jodendom en de cultuur.

Joëlle STRAUSS begon op 4-jarige leeftijd viool te spelen; zij voltooide haar muzikale studies zang en piano alvorens haar diploma’s te behalen aan de Koninklijke Conservatoria van Mons en Brussel.  Na een klassieke opleiding op hoog niveau, en dankzij haar belangstelling voor viool, gaat ze zich perfectioneren in andere stijlen zoals zigeuner, klezmer, jazz, oriëntaals, bij de grootste meesters. Zij ontwikkelt een unieke speelstijl, bijzonder en herkenbaar, door een persoonlijke weg vol invloeden via haar meervoudige afkomst, haar reizen, haar ontmoetingen, haar multiculturele ervaringen, met een grote gevoeligheid en een zeldzame virtuositeit zowel op de viool als bij de zang. Haar eclecticisme en nieuwsgierigheid leidden haar ook naar de studie van de geschiedenis van de wereldmuziek. Door haar passie voor geschiedenis houdt zij ervan de verhalen te vertellen van de muziek die zij speelt en zingt. Na talrijke onderzoeken en lezingen geeft zij thans conferenties over de geschiedenis van de Tango, Jazz, Flamenco, Klezmer en Oost-Europese muziek. Door haar beheersing van de viool en de zang verdedigt Joëlle Strauss met kracht een cultuur waarin zij zeker een deel van haar wortels terugvindt, maar deze ook wil verspreiden bij anderen, zodat dit muzikale erfgoed wordt erkend en weer tot leven komt.

Concert georganiseerd in samenwerking met het La Maison de la Culture Juive. Voor meer muziek, schrijf je in op hun nieuwsbrief!

Literaire tafel met Nathalie Skowronek op 26 februari om 18.00u

Meer info binnenkort

[ZOOM] Ontmoeting met Pauline Bebe op 23 februari om 18.00u

Vrij geïnspireerd op de traditionele “Limmud”, is How Do You Jew een forum over het Joodse leven in al zijn dimensies, dat dit jaar gedurende de hele maand februari virtueel zal plaatsvinden in het Joods Museum van België. Deze editie eert de vrouwen met de keuze van een geëngageerd (maar niet exclusief) thema: in het teken van de slogan ” Geen Vrouwen Geen Cultuur “, zeker feministisch, nodigt How Do You Jew dit jaar uit om meer in het bijzonder na te denken over het belang van de vrouw binnen het Jodendom en de cultuur.

De strenge beoefening van het jodendom omvat vele regels en geboden die onze gemeenschappen dagelijks toepassen. Al deze wetten over rechten en plichten van joodse vrouwen maken het seculiere joden bijzonder lastig. Zij vinden dit allemaal te beperkend en soms zelfs ronduit misogyn. De traditionele joodse vrouwen daarentegen willen vaak de vrede in het gezin bewaren of ze beschouwen ze als onvervreemdbare wetten en/of als een sociale waarde.

Laten we een gezamenlijke inspanning doen. Welke zijn de wetten die uit de Middeleeuwen of de Renaissance zijn overgeërfd? Is vrouwenhaat in de traditie een overblijfsel uit een ver verleden, of is het een manier om vrouwen uit te sluiten van een actief leven?

Pauline Bebe is rabbijn van de Liberale Joodse Gemeenschap-Ile de France, in het 11e arrondissement in Parijs. Zij werd in 1990 tot rabbijn gewijd en werd daarmee de eerste vrouw die na de oorlog rabbijn werd in Frankrijk en op het Europese vasteland. Zij heeft een DEA in Hebreeuwse en Joodse Studies van INALCO. Zij is lid van het bestuur van de Vereniging van Europese Liberale Rabbijnen (ERA), van het College van Stichters van het Emouna-l’Amphi des Religions programma aan Sciences-Po Paris, geeft les aan het Collège des Bernardins en heeft de Ecole rabbinique de Paris opgericht. Zij is de auteur van talrijke boeken waaronder “Le cœur au bout des doigts” (Actes Sud), “la Torah pour les Nuls en 50 notions clés” (First), “Saisir le merveilleux dans l’instant” (Le Passeur) en redactrice van “La torah commentée pour notre temps”, H. Fields, (Le Passeur).

Ontmoeting georganiseerd in samenwerking met het La Maison de la Culture Juive. Voor meer Joodse cultuur, schrijf je in op hun nieuwsbrief!

[ZOOM] Rondetafelgesprek met Olivia Venet, Viviane Teitelbaum, Ariane Estenne en Simone Süsskind op 11 februari om 18.00u

Vrij geïnspireerd op de traditionele “Limmud”, is How Do You Jew een forum over het Joodse leven in al zijn dimensies, dat dit jaar gedurende de hele maand februari virtueel zal plaatsvinden in het Joods Museum van België. Deze editie eert de vrouwen met de keuze van een geëngageerd (maar niet exclusief) thema: in het teken van de slogan ” Geen Vrouwen Geen Cultuur “, zeker feministisch, nodigt How Do You Jew dit jaar uit om meer in het bijzonder na te denken over het belang van de vrouw binnen het Jodendom en de cultuur.

Antifeministische kritiek wijst regelmatig op de broosheid van een feministische beweging, die doorkruist zou worden door uiteenlopende en onverzoenlijke ideologische stromingen. Integendeel echter, en los van specifieke accenten in het feministische engagement, is er solidariteit en samenwerking van vrouwen in hun strijd. Hoe zit het concreet met de convergentie van de feministische bewegingen in België? Rond deze fascinerende vraag brengt het Joods Museum met genoegen vier belangrijke voorvechters van vrouwenrechten in België samen: Ariane Estenne, Olivia Venet, Viviane Teitelbaum en Simone Süsskind.

Olivia Venet is voorzitter van de Liga voor de rechten van de mens. Zij is advocaat en gespecialiseerd in strafrecht, strafprocesrecht, internationaal strafrecht, internationaal humanitair recht en mensenrechten.

Viviane Teitelbaum is een Belgische politica. Met een diploma journalistiek en sociale communicatie en een master in internationale betrekkingen, is zij sinds 2004 verkozen in het Parlement van het Brussels Hoofdstedelijk Gewest, waar zij momenteel zetelt in de commissies milieu, volksgezondheid en sociale zaken en gelijkheid en vrouwenrechten. Van 2012 tot 2018 was ze schepen in Elsene. Daar voerde zij de eerste genderbewuste begroting op gemeentelijk niveau in België uit. In 2018 was zij medeoprichter en sindsdien voorzitter van het Feminist Observatory on Violence against Women. Zij was voorzitter van de Europese Vrouwenlobby van 2012 tot 2016 en voorzitter van de Vrouwenraad van 2010 tot 2018. Zij is de auteur van een tiental boeken en heeft meegewerkt aan verschillende collectieve publicaties.

Ariane Estenne, een vrouw van de dialoog, is eerst en vooral een activiste stevig verankerd in haar tijd. Na haar studies politieke wetenschappen aan de ULB en journalistiek heeft ze gedurende acht jaar ervaring op het terrein en als leidinggevende opgedaan binnen de vereniging Vie Féminine. Daar ontwikkelde zij haar politieke cultuur en leiderschapskwaliteiten en experimenteerde zij met permanente vorming als fundamentele hefboom voor de versterking van de collectieve emancipatie en de versterking van rechten. Als verlengstuk van dit engagement is ze gedurende bijna drie jaar in dienst geweest van het kabinet van de Minister van Cultuur Alda Greoli, als adviseur permanente vorming. Daar leidde zij de hervorming van het decreet betreffende de ontwikkeling van de permanente vorming in het kader van het verenigingsleven, hervorming die door de gehele sector werd toegejuicht. In januari 2019 begint zij, op basis van haar achtergrond en ervaring, aan haar mandaat als voorzitter van het MOC. Zij is ervan overtuigd dat de banden die alle organisaties van deze beweging verenigen, meer dan ooit een essentiële kracht zijn in België om het hoofd te bieden aan de vele socio-economische, culturele en democratische uitdagingen waarvoor wij staan.

De discussie wordt gemodereerd door Simone Süsskind. Voorzitter van het Seculier Joods Gemeenschapscentrum  ???? Centre communautaire laïc juif (1985-1995); Vrouw van het Jaar in 1991; stichter van “Acties in het Middellandse zeegebied” (AIM) ter versterking van de uitwisseling tussen Europese samenlevingen en in het bijzonder vrouwen en de Joods-Arabische dialoog in België; activiste voor vrede en gerechtigheid tussen Israëli’s en Palestijnen, voor de rechten van de vrouw en de mensenrechten in Europa en in de landen ten zuiden van de Middellandse Zee. Doctor Honoris Causa van de U.L.B. (2000). Brussels parlementslid en federaal senator (2014-2019).