[DIGITAAL MUSEUM – ARCHIEF] Ryfka Pschetizki & Moses Götz: Wanneer liefde de oorlog overstijgt
Ontdek het ontroerende verhaal van Ryfka (Rosa) Pschetizki aan de hand van een archieffonds dat onlangs werd verworven door het Joods Museum van België.
Tussen 1941 en 1942 schreef Moses Götz, opgesloten in de gevangenis van Sint-Gillis, twee brieven per maand aan zijn vrouw Ryfka – het toegestane maximum. De censuur bepaalde dat enkel alledaagse onderwerpen mochten worden vermeld: wasgoed, voedsel, gezondheid… Maar tussen de regels door sijpelen angst, hoop en liefde.
Ryfka ging nooit de deur uit zonder deze brieven – ware schatten die getuigen van een stille vorm van verzet tegenover de gruwel. Na de deportatie van Moses naar Auschwitz bleven deze brieven de laatste tastbare band van hun uiteengerukte familie.
Deze brieven en documenten (ledenkaarten, registers, verklaringen) vertellen het verhaal van een oorlog die dag na dag werd beleefd – een oorlog van zorg voor dierbaren, van overlevingsstrategieën en van een zorgvuldig bewaarde herinnering.
Ontdek dit verhaal in onze nieuwe video.
Archiefdocumenten:
1. Pschetizki, Ryfka, en Moses Abraham Götz. Zwart-witfoto, staand in de sneeuw, genomen in Antwerpen, 1935.
2. Götz, Moses Abraham. Brief aan zijn vrouw, Ryfka Pschetizki, geschreven tijdens zijn opsluiting in de gevangenis van Sint-Gillis, 19 maart 1942. Brieven gerestaureerd en samengebracht in een herinneringsboek, ingebonden door een van de kleindochters van Ryfka en Moses, juni 2012.
3. Götz, Moses Abraham. Brief aan zijn vrouw, Ryfka Pschetizki, geschreven tijdens zijn opsluiting in de gevangenis van Sint-Gillis, 18 januari 1942. Brieven gerestaureerd en samengebracht in een herinneringsboek, ingebonden door een van de kleindochters van Ryfka en Moses, juni 2012.
4. Götz, Moses Abraham. Envelop die de brief van 23 april 1942 bevatte.
5. Maringer, Nathan. Verklaring betreffende de arrestatie van Moses Götz in 1941. Hij bevestigt dat hij hem had zien deelnemen aan “illegale activiteiten tegen de Duitsers.” Document gedateerd 30 september 1957.
6. Pschetizki, Ryfka. Lidkaart van de Vereniging van Joodse Politieke Gevangenen, juni 1945.
7. Antwerpen, Burgerlijke Stand. Uittreksel uit de registers en bijlagen die het overlijden van Moses Götz aan de Poolse grens in 1945 bevestigen, 25 november 1954.
8. Pschetizki, Ryfka, en Moses Abraham Götz. Zwart-witfoto, zittend in het gras, genomen in Oostende, 1938.
